Jak rozpoznać toksyczną relację?

Hej!

Dziś powracam do Was z nieco psychologicznym wpisem. Pomówię o tzw. toksycznych relacjach. Zapewne większość z Was słyszała już ten termin. Mówi on o takiej relacji, gdzie jedna osoba uzależnia drugą od siebie, stosuje wobec niej manipulację oraz jest podejrzliwa, wzbudza poczucie winy, zazdrość, niszczy poczucie bezpieczeństwa. Można powiedzieć "usidla" drugą osobę. Wbrew pozorom, definicja nie tyczy się tylko związków. Osobą toksyczną dla nas może być przyjaciel, rodzeństwo, a nawet rodzic. Dotyczy to najczęściej bliskich relacji. Wydawać się to może niepojęte i dość przerażające. Niestety, część z nas, może nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że jest uwikłanym w taką znajomość. Zwłaszcza, jeśli należymy do osób nieśmiałych, introwertycznych, wrażliwych i łatwowiernych. 

Z toksycznej relacji niełatwo wyjść. To wszystko ze względu na pewnego rodzaju podświadomy przymus, jaki odczuwamy względem przebywania w towarzystwie toksycznej osoby. Przede wszystkim jednak, należy sobie uświadomić fakt, że mamy rzeczywiście do czynienia z tym typem relacji. Należy obiektywnie oceniać swoje znajomości i więzi. Nie chodzi o dobitną podejrzliwość ani bicie na alarm przy każdej najmniejszej błahostce. Wtedy sami możemy stać się toksyczni! Wracając do meritum, oto kilka symptomów, że osoba z którą macie do czynienia, jest dla Was toksyczna.

• Gdy przebywasz z osobą toksyczną, spada Twoja samoocena

Nie chodzi tutaj o to, że masz złe mniemanie o sobie. Twoja samoocena leci przy spotkaniach z daną osobą. Krótko mówiąc, szybko zauważasz swoje wady, które często taka osoba Ci wypomina, a nawet wskazuje takie, o których nie miałaś/eś pojęcia lub pokazuje, że Twoje zalety są w rzeczywistości defektami, albo, że są nic nie warte. Osoba toksyczna często udowadnia, że jest lepsza od Ciebie, jej poglądy są ważniejsze i słuszne, podczas gdy Twoje zdanie się nie liczy.

• Ciągle odpuszczasz, dostosowujesz się

To kolejny sygnał, że coś jest nie tak. Jeśli ciągle pozwalasz sobą rządzić, dostosowujesz się do planów i opinii innej osoby, lekceważysz swoje dobro, to możesz podejrzewać, że masz do czynienia z toksyczną osobą. Nie mylmy jednak zupełnego podporządkowania się, z pójściem na kompromis, albo uznania czyjejś racji w konkretnej sytuacji. Mówimy o nagminnym odpuszczaniu. W głowie pojawia się nierzadko myśl: "Nie będę się odzywać, nic to nie da, niech tak będzie".

• Źle czujesz się w tej relacji

Po prostu, spotkania z osobą toksyczną nie należą do przyjemnych. Postawmy sprawę jasno. Nikt nie lubi, kiedy nie jest szanowany, ignorowany i spychany na margines. Szybko się to wyczuwa. Jednak to, czy dopuści się myśli o tym, że rzeczywiście coś nie gra, zależy tylko od nas.

• Boisz się wyrażać własne zdanie, ignorujesz swoje potrzeby

Gdy spada Twoja samoocena, dajesz sobą rządzić, może pojawić się strach. Czujesz, że Twoje zdanie się nie liczy, a skoro ktoś ignoruje Twoje potrzeby, to znaczy, że nie są ważne. Błąd! Masz prawo mieć swoją opinię i domagać się poszanowania Twoich potrzeb. Jeśli w jakiejś relacji nie czujesz się komfortowo, a wręcz boisz się- uciekaj od tej osoby.

• Osoba toksyczna, jest zazdrosna

Nie chodzi tu o zazdrość jako taką np. w związku. Lekka zazdrość, o ile pojawia się czasem, jest ok. Jeśli jednak jest to na porządku dziennym, staje się chorobliwe (czytanie sms'ów, częste telefony z setką pytań <np. gdzie jesteś, z kim, po co>, robienie awantur), czyjaś zazdrość wzbudza Twoje poczucie winy, to nie jest najlepszy sygnał.

• Obwinianie, wyżywanie się

Osoby toksyczne często obarczają winą innych. A za co winią? Za wszystko: nieposprzątany dom, nieodebranie telefonu, niewysuszone pranie, zalanie łazienki przez sąsiada, a nawet za własne niepowodzenia. W ostatnim przypadku jest najgorzej. Nie mogąc pogodzić się z porażką, osoba toksyczna niejednokrotnie wyżywa się, pastwi nad inną osobą, co ma na celu ukazanie dominacji.

• Upokarzanie i umniejszanie

Na początku może zaczynać się niewinnie. Od rzucenia "Nie zjem tego. Sól z zupą, nie zupa z solą", od "żarcików" w towarzystwie, do upokarzania na każdym kroku, jawnego. Rzucanie wyzwisk, umniejszanie dokonań, pokazywanie, że jesteś bez wartości i pożytku. 

• Manipulowanie Tobą

Tutaj czasem ciężko jest się połapać. Osoba toksyczna może manipulować Tobą, poza Twoją świadomością. Czasem nawet robi to tak sprawnie, że wychodzisz z założenia, że robisz coś z własnej, nieprzymuszonej woli. Symptomem manipulacji jest szantaż, stawianie warunków, knucie intryg.

• Zaborczość, odcinanie od bliskich

Osoba toksyczna świadomie i celowo robi tak, byś poświęcał(a) jej całą swoją uwagę. Może to robić w rozmaity sposób. Od jawnego zakazu spotykania się ze znajomymi, rodziną, przez niewinne "a po co będziesz iść, chodź zostaniemy w domu, pooglądamy film" rzucane za każdym razem, kiedy masz wyjść, po "wymaganą troskę". W ostatnim przypadku, osoba toksyczna wydaje się być nieporadna, potrzebująca troski i opieki. W konsekwencji poświęcasz się całkowicie toksycznej relacji, angażujesz się i przy okazji, tracisz kontakt z bliskimi. Zaborczość "toksycznego grzyba" jest niezwykle skuteczna

• Lekceważenie, ignorowanie

W toksycznej relacji możesz czuć się jak piąte koło u wozu. Nagminnie ignorowane jest twoje zdanie, opinie, czas. Zdajesz się być niewidzialny/a. Dobro drugiej osoby jest ponad Twoim.

• Brak szacunku

Osoba toksyczna Cię nie szanuje. Uznaje, że najważniejsza jest jego/ jej obecność. Gardzi Tobą, pomiata, traktuje jak rzecz. Niszczy wszystko to, co jest dla Ciebie wartościowe. Obraża cię, poniża, robi kąśliwe uwagi.

• Próby zmieniania Cię na siłę

Ktoś, kto jest toksyczny, często próbuje Cię zmieniać. Z wyglądu, ze sposobu zachowania, wypowiedzi. Może nakłaniać Cię do zmiany lub rzucenia pracy bądź studiów. Ingeruje w Twoją garderobę, biżuterię, kolor włosów, czy makijaż, a nawet w gust muzyczny albo kulinarny.

• Przekracza barierę prywatności

Osoba toksyczna ma gdzieś Twoją prywatność. Przegląda Twoją korespondencję, social media, szafę. Nie czujesz się komfortowo w jej towarzystwie, brak Ci swobody.

• Przemoc fizyczna i psychiczna, znęcanie się

Wbrew pozorom, przemoc fizyczna nie jest częsta w takich relacjach. Doprowadziłoby to osobę toksyczną, do ujawnienia swojego prawdziwego oblicza, zdemaskowania i nawet odpowiedzialności prawnej. Jest to najwidoczniejszy sposób przemocy, a zarazem jawny dowód toksycznej relacji. Jeśli się zdarzy chociaż raz, uciekaj od takiej osoby, zerwij z nią kontakt i powiadom odpowiednie służby (policja, prokuratura, obdukcja lekarska). Przemoc psychiczną trudniej jest "złapać". Zazwyczaj dochodzi do niej w domowym zaciszu, podczas prywatnych spotkań, bez udziału świadków. Do tego rodzaju przemocy wchodzi poniżanie, brak szacunku, ignorowanie, brak poszanowania prywatności, manipulacja itd. 

• Wahania nastrojów, tzw. humorki

Osoba toksyczna jest dość rozchwiana emocjonalnie. Najpierw się cieszy, a potem nagle obraża, gdy coś nie idzie po jej myśli. W ten sposób próbuje postawić na swoim, zmusić Cię do zmiany swojej decyzji bądź planów.

• Dwulicowość

Osoby toksyczne są w towarzystwie zazwyczaj "chodzącymi ideałami". Mają dobrą opinię, uchodzą za wpływowych, wartościowych, pomocnych, dobrze wychowanych. Wszystko zmienia się w sytuacji sam na sam. Nagle taka osoba staje się katem, bezwzględnym krytykiem, tyranem, dyktatorem.

• Skłonność do uzależnień

Często toksyczni ludzie mają swoje uzależnienia, nałogi. Narkotyki, uzależnienie od internetu, alkohol. W takiej sytuacji stajesz się osobą współuzależnioną. Możesz być wykorzystywany/a do uzyskania np. alkoholu, narkotyków, pieniędzy.

• Wykorzystywanie Cię

Osoba toksyczna wykorzystuje Cię, by uzyskać swoje cele. Może obarczyć Cię nawałem obowiązków, zmuszać do zatajania prawdy, załatwiania za siebie spraw itd.

Trzeba jednak pamiętać, że te wszystkie symptomy, nie występują zazwyczaj na raz, nie w każdym przypadku. Mogą to być 2,3 sygnały z wyżej wymienionych. Trzeba być obserwatorem i umieć ocenić swoje znaczenie i rolę w danej relacji. Z drugiej strony, nie popadajmy w paranoję. Nie bądźmy szpiegami i nie oceniajmy pochopnie. 
Jeśli czujesz się źle w jakiejś relacji, to spróbuj to najpierw wyjaśnić szczerą rozmową. Jeśli nie przyniesie efektów, albo sytuacja pogorszy się, nie oczekuj już na jej poprawę. Po prostu odejdź i nie bój się postawić na swoim. Masz do tego pełne prawo. Jesteś człowiekiem, a nie pionkiem w szachach.